In het regulier basisonderwijs wordt de OPP-trap (zie www.opptrap.nl) gebruikt om de ontwikkeling van de leerling visueel weer te geven. De OPP-trap is daarmee een grote ondersteuning in de communicatie met ouders, leerlingen en leerkrachten. De ZML- leerlingen vormen slechts een kleine groep en vormen daarom enkel een smalle vlakke stroom binnen deze trap. Dit doet onvoldoende recht aan de groei die deze leerlingen doormaken. Dat bracht me op het idee om een vergelijkbaar document te ontwikkelen, maar dan specifiek voor ZML- leerlingen.
Het “begeleidend schrijven OPP-trap ZML” maakt aan de hand van de CED- leerlijnen voor ZML inzichtelijk hoe de leerling zich ontwikkelt op het gebied van mondelinge taal, schriftelijke taal, rekenen, sociaal gedrag en leren leren. Vorderingen van de leerlingen worden hierbij afgezet tegen de eigen ontwikkeling, de ontwikkeling van andere ZML- leerlingen en de ontwikkeling van leerlingen die een gemiddelde ontwikkeling doormaken. De scores worden weergegeven in gekleurde stromen en gerelateerd aan mogelijke vormen van voortgezet onderwijs.
Aan de hand van het begeleidend schrijven OPP-trap ZML kan het ontwikkelingsperspectief met ouders (en evt. de leerling) besproken worden. Het biedt visuele ondersteuning bij:
- Het opstellen van het OPP: waar (in welke ‘stroom’) zit de leerling qua ontwikkeling nu? Wat betekent dit voor de geplande uitstroombestemming?
- Bij het monitoren en evalueren van het OPP: zitten we nog op koers richting de geplande uitstroombestemming?
De trap geeft alleen maar de ontwikkeling tot nu toe weer. Het doet geen uitspraak over de geplande ontwikkeling. Dat moeten betrokkenen zelf doen door de relevante factoren in leerling, onderwijs en opvoeding te analyseren en de lat vervolgens hoog te leggen. Het ontwikkelings-perspectief is immers niet alleen afhankelijk van het leerrendement, maar ook van andere bevorderende en belemmerende factoren van de leerling (zoals werkhouding, sociaal-emotioneel functioneren, krachten en interesses en intelligentieniveau), evenals de kwaliteit van het onderwijs en het onderwijsondersteunend gedrag van ouders. Voor meer informatie, zie de bovengenoemde brochure (PO raad, 2013).
Maura Dammers, orthopedagoog NVO
januari 2020
