Scholen moeten ervoor zorgen dat een kind dat extra begeleiding en ondersteuning nodig heeft, altijd een passende plek krijgt. Deze verplichting voor scholen heet zorgplicht. Dit geldt voor kinderen die op school zitten en kinderen die worden aangemeld. De school zoekt in overleg met de ouders een passende plek.
Zorgplicht
Wat houdt de zorgplicht voor ouders in?
Als ouders hun kind schriftelijk officieel hebben aangemeld bij de school van hun voorkeur (en de aanmelding is ontvangen door school), dan gaat de zorgplicht in (bij het bestuur van die school). Als ouders verwachten dat hun kind extra ondersteuning nodig heeft, geven ze dit aan bij de aanmelding. Het schoolbestuur moet ervoor zorgen dat ieder kind dat is aangemeld of al op hun school zit, de extra begeleiding en ondersteuning krijgt die het nodig heeft. Lukt dit niet, dan is het schoolbestuur verantwoordelijk om – samen met ouders – een passende plek te vinden. Dat geldt dus voor de kinderen die op school zitten én voor kinderen die worden aangemeld.
Wat de school aan extra ondersteuning kan bieden (boven de basisondersteuning) staat vermeld in het schoolondersteuningsprofiel (SOP) van de school.
Als de huidige school of de school van aanmelding zelf geen passende plek (meer) kan bieden, overlegt zij dus met de ouders om een passende plek op een andere reguliere of speciale (basis) school te regelen. Indien niet duidelijk is welke school het meest passend is, kan SWV Unita ingeschakeld worden. Unita is verantwoordelijk voor een dekkend netwerk aan scholen in haar regio.
Mag een school een kind weigeren omdat de school vol is?
Een basisschool mag uw kind weigeren. Reden kan zijn dat de groep waarin uw kind geplaatst zou worden vol is, of het kind moet naar school in de wijk waar het woont (gemeentelijk voorschrift). De school mag ook weigeren als het kind nog niet zindelijk is. Of als de ouders niet achter de godsdienst of levensbeschouwing van de school staan.
Scholen mogen leerlingen met extra ondersteuningsbehoeften niet benadelen ten opzichte van overige leerlingen. Ook is het niet toegestaan om een maximum te stellen aan het aantal leerlingen per groep dat extra ondersteuning nodig heeft.
Wel moet het samenwerkingsverband waartoe de school behoort een passende plaats bieden aan de leerling met extra ondersteuningsbehoefte. Het samenwerkingsverband heeft immers tot taak een dekkend ondersteuningsaanbod te realiseren.
Als een school vol zit, heeft het schoolbestuur geen zorgplicht in het kader van passend onderwijs voor een aangemelde leerling. Is de leerling al aangemeld, dan zal de school – samen met ouders – een andere school moeten vinden.
Meer informatie:
Mijn kind krijgt extra ondersteuning in het regulier basisonderwijs. Ik ga verhuizen en meld mijn kind daarom aan bij een school in een ander samenwerkingsverband. Mag die school mijn kind weigeren?
De school waar het kind wordt aangemeld heeft zorgplicht. Deze school is dus verantwoordelijk voor het bieden van een passende plek. Als de school niet zelf de benodigde ondersteuning kan bieden, bespreken de school en de ouders welke andere school wel een passend onderwijs- en ondersteuningsaanbod kan bieden. Zie de vraag “Wat houdt de zorgplicht voor ouders in?”
Meer informatie: Zorgplicht
Ondersteuning door het samenwerkingsverband Unita
Unita is het samenwerkingsverband passend onderwijs in de regio Gooi en Vechtstreek.
Onder Unita vallen alle scholen voor basisonderwijs, speciaal basisonderwijs en speciaal onderwijs cluster 3 en 4 uit de gemeenten Blaricum, Eemnes, Gooise Meren, Hilversum, Huizen, Laren, Weesp en Wijdemeren.
Welke arrangementen biedt Unita ter ondersteuning van de leerkracht die handelingsverlegen is t.a.v. een leerling?
Aan de hand van de hulpvraag die via het digitale Groeidocument bij het Loket van samenwerkingsverband Unita is ingediend, kan de trajectbegeleider van Unita – in goed overleg met school, ouders en kind – een arrangement toekennen, zoals:
- Ambulante begeleiding
- Ambulatorium lezen
- Arrangement HB Dubbel Bijzonder
- Arrangement Plus
- Beoordeling aanvraag dyslexie-onderzoek
- Dyslexie beoordeling aanvraag onderzoek
- Dyslexie onderzoek
- Handelingsgerichte diagnostiek (observatie / onderzoek en/of advies)
- Logopedische screening
- Onderwijs-Zorg Arrangement
- Rekengroep
- Schoolmaatschappelijk werk
- Taalgroep
- Toelaatbaarheidsverklaring (TLV) SBO of SO
- TLV verlenging (binnen huidige onderwijssetting)
- Verkennende Consultatie
- Verkennende Consultatie cluster 2
Soms wordt tegelijkertijd of achtereenvolgens een tweede of derde arrangement toegekend.
Meer informatie voor ouders: Arrangementen
Meer informatie voor professionals: Arrangementen
Ontvangen reguliere scholen financiële middelen uit het samenwerkingsverband?
De schoolbesturen ontvangen jaarlijks – in het kader van passend onderwijs – een bedrag per leerling dat geoormerkt is voor de basisondersteuning op de school. De hoogte van dit bedrag is terug te vinden in de (meerjaren)begroting van het samenwerkingsverband.
Meer informatie: Ondersteuningsplan Unita
Hoe gaat Unita om met een vraag naar een intelligentieonderzoek?
Het Loket en het Expertiseteam van Samenwerkingsverband (SWV) Unita (ambulant begeleiders, schoolpsychologen/orthopedagogen, logopedist en schoolmaatschappelijk werk) werken handelingsgericht. Dat houdt in dat binnen het Multidisciplinair overleg (MDO) doelgericht en in stappen samengewerkt wordt vanuit overzicht (wat gaat al goed en wat nog niet?) via inzicht (hoe zou dat kunnen komen?) naar uitzicht (welke doelen streven we na en hoe; wie doet wat en wanneer?).
School en ouders (en eventueel de leerling) bespreken met de trajectbegeleider van het SWV en eventueel een andere expert wat goed gaat en wat moeilijk gaat. Daarna komt de vraag aan de orde welke factoren in kind, onderwijs en opvoeding daarbij van invloed zijn. Tenslotte wordt in het MDO met elkaar besproken wie wat en hoe gaat doen, welke doelen er zijn voor het kind, onderwijs en opvoeding.
Unita hecht veel waarde aan praten over en het observeren van de wisselwerking en afstemming tussen de leerling, de groep en de aanpak van de leerkracht. Onderzoek naar alleen kind-kenmerken, zoals intelligentie, sociaal-emotioneel functioneren en/of werkhouding is daarbij niet vanzelfsprekend, maar wordt alleen uitgevoerd als dit noodzakelijk is om de vragen van school, ouders en trajectbegeleider te beantwoorden. Het motto is: geen onderzoek tenzij noodzakelijk voor het begrijpen van de situatie, formuleren van doelen en gewenste aanpak op school.
Er zijn veel vragen vanuit jeugdhulp over het doen van IQ onderzoek. Als het IQ onderzoek onderdeel is van het verkrijgen van een totaalbeeld van het kind, dan is het aan de GGZ het onderzoek te doen. Het samenwerkingsverband Unita doet onderzoek als dit informatie geeft betreffende de onderwijs- en ondersteuningsbehoeften van de leerling. Uiteraard alleen bij de leerlingen waarbij meervoudig complexe problematiek speelt, boven de basisondersteuning van de school. Een school kan er ook voor kiezen om een enkel onderzoek uit te besteden en te betalen vanuit de gelden die vanuit het samenwerkingsverband per leerling per jaar worden betaald, daar geldt niet voor dat het dan moet gaan om problematiek boven de basisondersteuning van de school. Dit komt echter zelden voor.
Meer informatie: Werkwijze Multidisciplinair overleg (MDO)
Hoe ondersteunt Unita de leerkrachten in het realiseren van passend onderwijs?
In samenwerkingsverband (SWV) Unita worden leerkrachten die handelingsverlegenheid ervaren ten aanzien van een leerling met meervoudige (of complexe) problemen, die extra ondersteuning nodig heeft, ondersteund vanuit de Expertisepool van Unita. Doorgaans valt dit onder ambulante begeleiding.
Daarnaast organiseert SWV Unita samen met SWV Qinas (voortgezet onderwijs) professionaliseringsbijeenkomsten, workshops en lezingen om de deskundigheid voor passend onderwijs te vergroten.
Meer informatie: Multidisciplinair overleg Ambulante Begeleiding
Geeft het samenwerkingsverband ook remedial teaching?
SWV Unita geeft geen remedial teaching. Afhankelijk van de hulpvraag en de afspraken uit het Multidisciplinair overleg (MDO) kan een ambulant begeleider worden ingeschakeld om de leerkracht handelingsadviezen te geven en te ondersteunen.
Meer informatie: Arrangementen
Welke schooltypen zijn te vinden in dit samenwerkingsverband?
Binnen Samenwerkingsverband (SWV) Unita bestaan naast scholen voor regulier basisonderwijs, scholen voor speciaal basisonderwijs (SBO) en scholen voor speciaal onderwijs (SO). Ook zijn er speciale onderwijsvoorzieningen voor jonge kinderen waar een combinatie van onderwijs en begeleiding of behandeling door jeugdzorg wordt geboden. Er is ook een voorziening die thuiszitters ondersteunt in het weer naar school gaan.
Meer informatie: Scholen
Ondersteuning door school
Scholen hebben een zorgplicht. Dat betekent dat de school verantwoordelijk is om een passende onderwijsplek te bieden. Deze plicht helpt mee het doel voor het passend onderwijs te bereiken.
Scholen moeten in ieder geval de basisondersteuning bieden. Dit is de ondersteuning die alle scholen in een regio bieden. Bijvoorbeeld hulp voor leerlingen met dyslexie.
Naast de basisondersteuning bieden scholen extra begeleiding aan leerlingen. Bijvoorbeeld aan leerlingen met een gedragsstoornis. Een persoonlijk ontwikkelingsperspectief (OPP) draagt bij aan de kwaliteit van deze begeleiding.
Wat wordt verstaan onder de basisondersteuning van een school?
Basisondersteuning is een gemeenschappelijke standaard voor de kwaliteit van passend onderwijs en de leerlingenondersteuning in de scholen van SWV Unita.
De basisondersteuning is gebaseerd op de standaarden en normen die de inspectie van het onderwijs heeft geformuleerd, de standaarden in het referentiekader Passend onderwijs en de eigen eisen die de besturen in SWV Unita stellen. Deze basisondersteuning is door de gezamenlijke besturen van de scholen die onder Unita vallen vastgesteld.
Meer informatie:
Ondersteuning door ouders
U kent uw kind het best. U bent verantwoordelijk voor de opvoeding van uw kind, de school voor zijn of haar schoolloopbaan. Passend onderwijs is een gezamenlijke inspanning, waarbij ouders en school hetzelfde doel nastreven: de optimale ontwikkeling voor uw kind.
Als u denkt dat uw kind extra ondersteuning nodig heeft, zegt u dat dan op school. Als school denkt dat uw kind extra hulp nodig heeft, zegt de school dat tegen u.
Wat kan ik als ouder doen voor mijn kind als die het moeilijk heeft op school en/of niet meer naar school wil?
Samenwerkingsverband Unita beschouwt ouders nadrukkelijk als partners in de onderwijsondersteuning van hun kind. Wat en hoe ouders kunnen bijdragen aan het schoolsucces en schoolplezier van hun kind komt aan de orde in het multidisciplinair overleg (MDO).
Meer informatie: Checklist voor onderwijsondersteunend gedrag van ouders
Wat kunnen ouders doen bij een verschil van mening met school?
Het Multidisciplinair overleg (MDO) is op overeenstemming gericht. Het gaat altijd om maatwerk, ofwel om deze leerling in deze groep, bij deze leerkracht, op deze school en van deze ouders en in deze buurt. Hoe verbeteren we de afstemming van het onderwijs op wat deze leerling nodig heeft? Hoe kunnen ouders het onderwijs vanuit thuis ondersteunen? Het MDO zet in op het bevorderen van een constructieve samenwerking tussen ouders en school, in het belang van het kind. Dit vergt heldere verwachtingen over en weer en zicht op hoe realistisch die zijn voor school en ouders (wat kunnen we wel en wat lukt ons niet?).
Meer informatie: Notitie Regulier als het kan, speciaal als het moet (bij Werkwijze Multidisciplinair overleg).
Aanvraag ondersteuning
Mijn kind heeft een leesachterstand, kan het een dyslexieverklaring krijgen?
Dyslexiezorg valt sinds enkele jaren onder de Gemeente. Bij een vermoeden van ernstige enkelvoudige dyslexie (EED) kent de gemeente een eigen route voor aanmelding.
Als een kind niet in aanmerking komt voor de dyslexiezorg vanuit de gemeente, kan soms een beroep worden gedaan op SWV Unita.
Meer informatie: Dyslexieonderzoek
De school heeft een Groeidocument ingeleverd, maar we hebben nog niets gehoord?
Ouders kunnen bij de intern begeleider van de school informeren naar de stand van zaken. In het Groeidocument wordt het besluit van het Loket vermeld.
De school kan per email of telefonisch bij het Loket informeren naar de stand van zaken.
Meer informatie: Werkwijze MDO (Multidisciplinair overleg) op school
Bekijk ook de Weetjes over het Groeidocument
Kan ik als ouder ook een hulpvraag indienen?
Als een ouder meent dat het kind op school extra ondersteuning nodig heeft, is het goed om met de school (de leerkracht en eventueel ook de intern begeleider) in gesprek te gaan. Het digitale Groeidocument dat in SWV Unita wordt gehanteerd bij een aanvraag voor ondersteuning, wordt door school èn ouders samen/tegelijk ingevuld. Aan het multidisciplinair overleg (MDO) nemen – naast een trajectbegeleider van Unita – altijd zowel ouders als school deel. Indien de hulpvraag ook de thuissituatie betreft kan een jeugdconsulent worden betrokken. Ondersteuning die naast de begeleiding in school nodig is, wordt verstrekt door de gemeente. Ouders kunnen daarvoor ook rechtstreeks – zonder de school – een aanvraag indienen bij een gemeentelijke uitvoeringsdienst:
- Sociaal Plein (Hilversum)
- Uitvoeringsdienst Sociaal Domein (Gooise Meren)
- Maatschappelijke Zaken (Huizen, Blaricum, Laren)
- Adviesraad Sociaal Domein (Weesp en Wijdemeren)
Meer informatie: Werkwijze MDO (Multidisciplinair overleg)
Mijn kind heeft moeite met rekenen, de school zegt handelingsverlegen te zijn, wat nu?
Als er sprake is van ernstige moeite met rekenen en er een grote achterstand is, kan via het digitale Groeidocument de hulpvraag worden ingediend. Mogelijk is een arrangement ambulante begeleiding of plaatsing in de Rekengroep noodzakelijk.
Meer informatie: Ambulante Begeleiding
Toelaatbaarheidsverklaring
Er is een TLV aangevraagd maar we hebben nog niets gehoord van Unita. Kan mijn kind tot die tijd op de huidige school blijven?
Voor plaatsing op een school voor speciaal basisonderwijs (SBO) en speciaal onderwijs (SO) is een toelaatbaarheidsverklaring (TLV) nodig. Deze kan aangevraagd worden door de huidige of de nieuwe gewenste school voor speciaal (basis) onderwijs van de leerling. Over het algemeen is hieraan een traject van een of meer keer een multidisciplinair overleg (MDO) voorafgegaan. De onderwijsbehoeften van het kind zijn leidend in de aanvraag.
Over het algemeen wordt binnen twee weken nadat de aanvraag door het Loket is ontvangen, een toelaatbaarheidsverklaring besproken. Tot de overstap naar het SBO of SO blijft uw kind in principe en in overleg met school op de huidige school, soms met een aangepast aanbod vanuit school. Dit om te voorkomen dat uw kind thuis komt te zitten.
De toelaatbaarheidsverklaring (TLV) is als het ware een toegangsbewijs voor speciaal (basis) onderwijs. Bij hoge uitzondering besluiten school en ouders (voorlopig) geen gebruik te maken van een verstrekte toelaatbaarheidsverklaring.
Meer informatie: Toelaatbaarheidsverklaring
Wat als ik het niet eens ben met de afgegeven toelaatbaarheidsverklaring voor SBO of SO?
Voor de aanvraag en toekenning van een toelaatbaarheidsverklaring (TLV) heeft Samenwerkingsverband (SWV) Unita criteria en een procedure opgesteld. Indien ouders of het aanvragende schoolbestuur bezwaren hebben tegen de toegekende toelaatbaarheidsverklaring (TLV), kunnen zij gebruik maken van de klachtenregeling.
Zoals in de TLV staat vermeld, kan binnen 6 weken via loket@swvunita.nl contact worden opgenomen met de directeur-bestuurder van SWV Unita dhr. J. Vroegindeweij. Mocht dit niet tot tevredenheid leiden, dan kan hierna binnen 6 weken schriftelijk bezwaar worden ingediend bij de Landelijke Bezwaaradviescommissie Toelaatbaarheidsverklaring SBO/(V)SO.
Deze commissie maakt deel uit van de Geschillencommissie passend onderwijs.
Meer informatie: Bezwaar en onderwijsgeschillen Toelaatbaar tot een school voor S(B)O
Samenwerking met jeugdzorg
Hoe verloopt de samenwerking tussen onderwijs en jeugdzorg in Unita?
Bij handelingsverlegenheid van de school kan Samenwerkingsverband Unita worden ingeschakeld voor de onderwijsondersteuning. De aanvraag verloopt dan via het digitale Groeidocument. Indien de ouders reeds jeugdzorg hebben ingeschakeld, wordt met hun toestemming de hulpverlener of jeugdzorgmedewerker bij het Multidisciplinaire overleg (MDO) betrokken.
Het kan ook voorkomen dat in het Multidisciplinaire overleg (MDO) naar voren komt dat een deel van de gewenste ondersteuning door Jeugdzorg kan worden geleverd. De ouders en/of de trajectbegeleider nemen dan contact op met de Jeugdconsulent die door de GGD Gooi en Vechtstreek in eerste instantie is aangewezen voor de school. Samen met ouders brengt deze jeugdconsulent in kaart aan welke ondersteuning ouders en/of kind behoefte hebben.
Meer informatie: GGD in de Gooi en Vechtstreek
Begrippen bij passend onderwijs
Passend onderwijs kent een aantal begrippen, die hieronder worden toegelicht.
Waar vind ik informatie over passend onderwijs in het Engels?
De website van de Rijksoverheid (Ministerie van Onderwijs) geeft (landelijke) informatie over passend onderwijs.
Neem voor specifieke vragen contact op met het samenwerkingsverband Unita (telefoon 035 – 800 10 11 of info@swvunita.nl).
Hoe is de medezeggenschap voor docenten, ouders en scholieren geregeld binnen passend onderwijs?
Voor het samenwerkingsverband is een ondersteuningsplanraad (OPR) samengesteld uit ouders en personeelsleden van reguliere scholen en scholen voor speciaal basisonderwijs en speciaal onderwijs. De ondersteuningsplanraad heeft instemmingsrecht voor de vaststelling van het (vierjaarlijkse) ondersteuningsplan van het samenwerkingsverband (SWV). Jaarlijks kunnen stukken worden toegevoegd als de begroting, procedurele stukken en beleidsstukken.
Meer informatie: Ondersteuningsplanraad (OPR)
Wat is een Ontwikkelingsperspectief (OPP)?
Voor alle leerlingen in het regulier onderwijs die op school naast de basisondersteuning extra externe ondersteuning (zoals via Unita) krijgen, wordt een Ontwikkelingsperspectief (OPP) opgesteld. Hierin zijn opgenomen: de relevante factoren van kind, onderwijs en opvoeding die het onderwijs bevorderen dan wel belemmeren, de verwachte uitstroombestemming en de onderbouwing daarvoor, de tussentijdse onderwijsdoelen voor de leerling, diens onderwijsbehoeften en de extra ondersteuning de school deze leerling biedt (handelingsdeel). De school overlegt met de ouders over de invulling van de extra ondersteuning (het handelingsdeel). Pas als ouders hiermee akkoord gaan, start de ondersteuning. Voor alle leerlingen in het speciaal (basis) onderwijs wordt een Ontwikkelingsperspectief (OPP) opgesteld.
Meer informatie: Ontwikkelingsperspectief (OPP)
Wat doet een onderwijsconsulent?
Samen met de ouders en de leerling, de school, het samenwerkingsverband en eventueel betrokken hulpverleners bekijkt de onderwijsconsulent wat het beste bij de leerling past.
Zowel ouders en leerlingen, als scholen en samenwerkingsverbanden kunnen bij de onderwijsconsulent terecht voor een onafhankelijk advies of bemiddeling voor leerlingen uit het primair-, voortgezet-, speciaal onderwijs en het mbo. Deze inzet is gratis, onafhankelijk en draait om het hoogst haalbare resultaat voor de leerling.
Meer informatie: www.onderwijsconsulenten.nl/
Betekent passend onderwijs dat alle leerlingen naar regulier basisonderwijs gaan?
Als een school alle kinderen ongeacht hun ondersteuningsbehoefte plaatst, is er sprake van inclusief onderwijs. In de regio Gooi en Vechtstreek zijn – net als elders in Nederland – steeds meer kinderen met speciale onderwijsbehoeften in de reguliere scholen te vinden. Het gaat dan om integratie (rond de 96% van de kinderen gaat naar een gewone school).
Passend onderwijs streeft integratie na (dus niet inclusie), speciaal onderwijs blijft soms nodig. Daarbij hanteren school, ouders en SWV het motto “regulier als het kan, speciaal als het moet”. Daarbij overwegen school en ouders een besluit voor eventuele verwijzing in de gedachtengang “zolang …. zodra …. “. De overstap naar een andere school (regulier, SBO of SO) is een proces/traject dat school en ouders samen en met steun van Unita doorlopen.
Meer informatie: Regulier als het kan, speciaal als het moet
Wat is een Schoolondersteuningsprofiel (SOP)?
Sinds de invoering van passend onderwijs in augustus 2014 moet elke school een schoolondersteuningsprofiel (SOP) hebben opgesteld. Hierin staat welke ondersteuning de school kan bieden. Die betreft de basisondersteuning die voor alle scholen geldt en de extra ondersteuning die de individuele school kan bieden. De expertise die in de school aanwezig is en die de school nog wil ontwikkelen staan vermeld. Dit geldt ook voor de ambities van de school en het daarbij passend professionaliseringsbeleid.
Het bevoegd gezag van de school (ofwel het bestuur) stelt het schoolondersteuningsprofiel minstens eens in de vier jaar vast. De medezeggenschapsraad (MR) van de school heeft daarbij adviesrecht.
Het samenwerkingsverband geeft in het Ondersteuningsplan het beleid aan voor het ondersteunen van ambities van de scholen.
Meer informatie: Schoolondersteuningsprofiel