Samenvatting Taalgroep

Leerlingen met ernstige lees- en/of spellingproblemen waar leerkrachten en ouders zich steeds meer zorgen om maken moeten verder geholpen worden. Zeker als ook de extra inzet en hulp er niet voor zorgen dat het beter gaat en het welbevinden afneemt. Blijven inzetten op extra lees- en/of spellinghulp alleen is vaak niet voldoende, vooral niet als het zelfvertrouwen verdwijnt en faalangst zich ontwikkelt. Er is meer nodig om deze leerlingen verder te helpen in hun (persoonlijkheids)ontwikkeling. Ook spelen er vaak meerdere vragen rondom de oorzaken van het niet goed op gang komen van de lees- en/of spellingontwikkeling. Om hier antwoorden op te vinden, de leerling goed in beeld te krijgen en verder te kunnen helpen, biedt de Taalgroep alle mogelijkheden. Niet alleen omdat er heel veel geïnvesteerd wordt in het lezen en spellen maar vooral ook omdat eigenwaarde, welbevinden en succeservaringen centraal staan. Bovendien vormen de leerlingen met elkaar een groep van lotgenoten en is er veel sprake van begrip en herkenning. Het arrangement onderscheidt zich met dit alles van elke andere vorm van extra hulp en dankt er ook het jarenlange succes aan.

De plaatsing is tijdelijk, met een maximum van één jaar. Streven is om de leerlingen na een zo kort mogelijke, effectieve interventieperiode weer volledig terug te laten gaan naar hun eigen school. De parttime plaatsing en aansluitende terugplaatsing naar de oorspronkelijke school staan altijd voorop.

Aanvraag

De aanvraag wordt gedaan via het Groeidocument. Hierin moet informatie opgenomen worden over het (taal)voortraject). De school moet aantonen, met behulp van handelingsplannen, welke lees- en/of spellingsinterventies er zijn ondernomen en welk leerrendement het heeft opgeleverd.
Onderdelen 1A t/m 1D zijn zo volledig mogelijk ingevuld en in de bijlagen zijn de volgende gegevens te vinden:

  • Handelingsplannen
  • Compleet en zo recent mogelijk overzicht van toetsresultaten
  • Indien aanwezig een verslag psychologisch onderzoek
  • Kindgesprek

In grote lijnen

De Taalgroep biedt plaats aan 12 leerlingen afkomstig uit de groepen 4, 5 en 6. Zij komen drie dagen per week naar de Taalgroep (dinsdag, woensdag en donderdag). De andere twee dagen (maandag en vrijdag) zijn zij op de eigen school. Zo kunnen sociale contacten in stand gehouden worden en blijven zij betrokken bij de leersystemen van de eigen school. Bovendien blijven de leerlingen ook gewoon op de eigen school ingeschreven staan.

De plaatsingsperiode gaat in vanaf het moment dat de leerling daadwerkelijk start in de Taalgroep. Dit kan na elke schoolvakantie zijn. Gedurende het schooljaar wordt voor elke schoolvakantie doorgenomen welke leerlingen in aanmerking komen voor terugplaatsing. Zo komen er gaandeweg het schooljaar steeds weer plekken vrij. Het streven is altijd om terug te plaatsen naar de basisschool van herkomst, zo snel als dit weer mogelijk is. In de praktijk betekent dit dat de meeste leerlingen een jaar rond maken, maar terugplaatsing na slechts een aantal weken of een half jaar komt ook voor.

Het onderwijs in de Taalgroep is gericht op de kernvakken technisch lezen, begrijpend lezen, spelling en rekenen. Ook aan dit laatste vak wordt erg veel aandacht besteed omdat het van groot belang is dat ook die leerlijn in stand gehouden wordt en blijft groeien. Alle leerlingen blijven hun eigen rekenmethode volgen. Lesmaterialen van de eigen school worden meegenomen naar de Taalgroep, zodat dit aanbod synchroon blijft lopen met de lessen die op de eigen school gegeven worden. De overige kernvakken worden methode-overstijgend aangeboden. Er wordt vooral gekeken naar de specifieke onderwijsbehoeften van de leerlingen en hierin wordt zo veel mogelijk voorzien. Hierbij wordt eveneens gebruik gemaakt van ChromeBooks waarvan er voor elke leerling één beschikbaar is.

Hoewel het onderwijs in de Taalgroep vooral gericht is op de ‘pijnpunten’ van de leerlingen, wordt er alles aan gedaan om ze dit niet als ‘pijnlijk’ te laten ervaren. Gedurende de hele dag wordt de onderwijstijd effectief benut. De lessen worden thematisch verwerkt rondom aansprekende onderwerpen. Er wordt vooral voor gezorgd wordt dat de leerlingen (ongemerkt) zo veel mogelijk leeskilometers maken. Hiervoor worden geen standaard lesmethodes gebruikt omdat gebleken is dat die juist niet geholpen hebben en/of niet motiverend (meer) werken. Wel worden uit verschillende lesmethoden en ondersteuningsprogramma’s onderdelen gebruikt die goed blijken te werken bij de leerlingen. Deze handelingsgerichte werkwijze zorgt er voor dat de leerlingen ook/juist zonder standaard leermiddelen (goede) groei weten door te maken op de kernvakken.

Naast het investeren in het didactisch functioneren van de leerlingen, wordt eveneens heel veel tijd en aandacht geschonken aan het welbevinden en het zelfvertrouwen. Er wordt veel nadruk gelegd op de kwaliteiten van de leerlingen en er wordt voor gezorgd dat ze veel succeservaringen opdoen. Het naar school gaan moet vooral (weer) als plezierig ervaren worden. Dit is namelijk een van de belangrijkste voorwaarde om tot leren te komen.

Doelgroep

Leerlingen uit de groepen 4, 5 en 6 met ernstige lees- en/of spellingproblemen die zijn vastgelopen of dreigen vast te lopen in het reguliere onderwijsleerproces, ondanks extra interventie (Protocol Dyslexie). Dyslexie mag zijn vastgesteld maar dit is niet noodzakelijk! Er is sprake van handelingsverlegenheid bij de leerkrachten en kinderen. Tegelijkertijd moet de verwachting reëel zijn dat de leerlingen na het Taalgroeptraject hun onderwijsloopbaan in het reguliere basisonderwijs verder weten te vervolgen. Indien dit niet het geval is, is een verwijzing naar het SBO vaak passender.

Is er twijfel of een leerling in aanmerking komt voor de Taalgroep neem dan voor een anonieme consultatie contact op met lees.spellingonderwijs@swvunita.nl (alleen via e-mail).

Criteria voor plaatsing

Unita kan een tijdelijk arrangement afgeven voor plaatsing in de Taalgroep op basis van onderstaande criteria:

  1. De leerling zit op een school die aangesloten is bij samenwerkingsverband Unita (voor leerlingen van andere scholen uit de regio Gooi & Vechtstreek is plaatsing onderhandelbaar).
  2. De leerling zit in groep 4, 5 of 6 van het basisonderwijs; Het aanvankelijk leesproces moet volledig doorlopen zijn.
  3. Er is sprake van een ernstige achterstand, herhaaldelijk D of E score op het gebied van lezen en/of spelling.
  4. Er zijn hardnekkige problemen met automatiseren (DMT) score D of E.
  5. Er is sprake van meervoudige/complexe problematiek.
  6. De rekenontwikkeling verloopt in verhouding beter dan de lees- en/of spellingontwikkeling.
  7. Het welbevinden van de leerling komt in het gedrang.
  8. De school kan aantonen, met behulp van handelingsplannen, welke lees- en/of spellingsinterventies er zijn ondernomen en welk leerrendement het heeft opgeleverd.
  9. De school heeft kindgesprek(ken) gevoerd.
  10. De leerkracht/school is handelingsverlegen.

Bovendien zijn de volgende voorwaarden noodzakelijk:

  1. Gedurende de plaatsing wordt verwacht dat de leerling elke dinsdag, woensdag en donderdag aanwezig is in de Taalgroep. Deelname aan bijzondere activiteiten op de eigen school zijn op die dagen niet mogelijk (met uitzondering van het jaarlijkse schoolkamp/reisje).
  2. De school is bereid tot regelmatig afstemmingsoverleg met de medewerkers Taalgroep over de ontwikkelingen van de leerling en staat open voor handelingsadviezen (t.b.v. de geplaatste leerling).
  3. De ouders zijn bereid tot overleg over de interventie, vorderingen en het toekomstperspectief van hun kind. Bovendien wordt van hen verwacht dat zij de huiswerkopdrachten van hun kind gedurende de plaatsing, actief en serieus begeleiden en ondersteunen.
  4. Het kind heeft voldoende draagkracht om met de schoolwisselingen en het intensieve programma om te gaan.
  5. Ouders zijn zelf verantwoordelijk voor het regelen van het vervoer naar de Taalgroep.
  6. De lees- en/of spellingsproblematiek moet de reden van aanmelding zijn. Er mag sprake zijn van andere leerproblemen, maar die mogen niet de boventoon voeren en te belemmerend werken.
  7. Op voorhand moet verwacht worden dat voortzetting van binnen het reguliere basisonderwijs reëel haalbaar is. De Taalgroep is immers in het leven geroepen om S(B)O plaatsing te voorkomen.
  8. Een compleet en zo recent mogelijk overzicht van de toetsresultaten moet worden aangeleverd.
  9. Er moet inzicht worden gegeven in de extra interventies die gepleegd zijn om een goed beeld te kunnen vormen van wat er wel en niet gewerkt heeft.

Voor aanvang

Er wordt bij het Loket een MDO aangevraagd en een Groeidocument wordt door school en ouders ingevuld. Met behulp van het Groeidocument wordt tijdens het MDO samen besloten tot aanvraag van een plaatsing in de Taalgroep. De aanvraag wordt daarna nauwkeurig beoordeeld op grond van de criteria en voorwaarden. Indien wenselijk, wordt er verzocht om nadere informatie; incidenteel wordt er in de eigen groep ook nog aanvullend geobserveerd door een Taalgroep medewerker. Indien de plaatsing zinvol en passend lijkt wordt er vanuit de Taalgroep contact gezocht met de ouders, om wederzijdse verwachtingen te bespreken en nader kennis te maken. Als ouders na dit eerste contact de definitieve keuze hebben gemaakt om gebruik te maken van het arrangement, wordt ook de school op de hoogte gebracht. Vanaf dat moment kan de (verwachte) startdatum worden vastgelegd en mag de leerling van tevoren een uurtje komen ‘wennen’.

Tijdens de plaatsing

Omdat een goede samenwerking erg belangrijk is, zijn er regelmatig contactmomenten met ouders, eigen leerkracht(en) en IB-ers. Maar ook de leerlingen worden zelf actief betrokken bij de te ontwikkelen eigen doelen. De betrokkenheid van alle partijen is zeer belangrijk voor een goede voortgang. Er wordt altijd geprobeerd de lijntjes zo kort mogelijk te houden.

Om een goed beeld te krijgen van de schoolsituatie en goede haalbare adviezen te kunnen geven, bezoeken de Taalgroep medewerkers de eigen klassen van de leerlingen. Uiteraard is het ook mogelijk dat de betrokken leerkrachten en/of IB-ers een kijkje komen nemen in de Taalgroep.

De eerste zes plaatsingsweken hebben een tijdelijk karakter. In deze periode wordt er getoetst en geobserveerd. Hierbij wordt naar het complete handelen van de leerling gekeken. Ook wordt er geobserveerd of de leerling het intensieve werken in de Taalgroep echt aan kan. Na deze startperiode volgt het eerste evaluatiegesprek met de ouders. Tijdens dit gesprek worden alle gesignaleerde kind specifieke kenmerken en de gemeten toetsresultaten besproken. Maar ook de ervaringen die kinderen thuis delen zijn onderwerp van gesprek. Zo kan er weloverwogen afgestemd worden of het Taalgroep arrangement passend is en of voortgang daadwerkelijk zinvol lijkt te zijn. Daarna kan het besluit worden genomen of de plaatsing definitief wordt gemaakt.

Omdat de plaatsing altijd van tijdelijke duur is en het aantal lesdagen beperkt is, wordt van ouders en de eigen school verwacht dat de leerlingen geen dagen verzuimen. De volledige aanwezigheid is belangrijk omdat er zo veel mogelijk vooruitgang geboekt moet worden, terwijl dat niet gemakkelijk is gebleken. Dit betekent dat leerlingen gedurende de plaatsing op de dinsdag, woensdag en donderdag niet deel kunnen nemen aan interne activiteiten op de eigen school. De enige uitzondering wordt gemaakt voor het jaarlijkse schoolkamp of het schoolreisje met de eigen groep. Uiteraard blijven leerlingen die ziek zijn ook thuis.

Na de Taalgroep

Het is de bedoeling dat de leerlingen na een plaatsingsperiode weer volledig terug gaan naar hun eigen school. Deze terugplaatsing gaat altijd in overleg met alle betrokkenen. Hierbij wordt nauwkeurig afgestemd hoe de meest optimale leersituatie gerealiseerd kan worden om goed verder te kunnen gaan op de basisschool. Alle bevindingen en adviezen worden vastgelegd in een uitgebreid eindverslag. Dit verslag wordt met ouders besproken om het vervolgens, na goedkeuring, te delen en te bespreken met de eigen school.

Criteria voor terugplaatsing

  • De gestelde leerdoelen zijn zo veel mogelijk bereikt.
  • De medewerkers van de Taalgroep hebben de speciale onderwijsbehoeften van de leerling in kaart weten te brengen.
  • Er zijn haalbare handelingsadviezen opgesteld die het vervolg op de reguliere basisschool mogelijk maken.
  • De eigen school is bereid en in staat om de handelingsadviezen over te nemen.
  • Het kind is in staat om met de nieuwe vaardigheden voldoende aan te sluiten bij het lesaanbod van de eigen klas (waarbij compensatie en/of dispensatie soms nodig kan zijn).
  • Het kind heeft voldoende zelfvertrouwen en motivatie opgebouwd om zich staande te houden in de eigen groep.

De voordelen van dyslexie? Ja, die zijn er ook!

Als je dyslexie hebt, dan heb je moeite met lezen en schrijven. Toch zijn er volgens de makers van het nieuwe boek ‘Dyslexie als kans’ ook veel voordelen aan dyslexie.

Creativiteit

Kinderen met dyslexie zijn bijvoorbeeld creatiever, kunnen beter in 3D denken en kunnen goede oplossingen bedenken voor problemen.

NOS Jeugdjournaal: De voordelen van dyslexie? Ja, die zijn er ook!

Taalgroep Hilversum

Bij de Taalgroep in Hilversum is een speciale klas voor kinderen met dyslexie. In die klas houden ze rekening met de nadelen en voordelen van dyslexie.

De Taalgroep informatiefilm

Meer over de Taalgroep Hilversum door Anita de Bruin: