Ondersteuning vanuit Unita
Sommige leerlingen met lees- en/of spellingmoeilijkheden komen niet in aanmerking voor de vergoede dyslexiezorg. Voor een deel van deze leerlingen kan dan een beroep worden gedaan op Unita. Dit kan op verschillende manieren: een anonieme consultatie, een hulpvraag indienen via een Groeidocument of gerichte ondersteuning aanvragen voor de leerling (Taalgroep, Ambulatorium Lezen of Arrangement Plus).
Jacolien van der Veer (NVO basis-orthopedagoog) en Anne Vermue (psycholoog NIP) zijn de Coördinatoren lezen en spelling binnen Unita. Zij zijn bereikbaar via lees.spellingonderwijs@swvunita.nl.
Monique Gracey-van der Veen (NVO-Orthopedagoog-Generalist, BIG- en SKJ geregistreerd) is eindverantwoordelijk voor het afgeven van de dyslexieverklaringen binnen Unita.
Anonieme consultatie
De school kan een anonieme consultatie aanvragen met een Coördinator lezen en spelling. Zonder de naam van de leerling te noemen wordt dan bijvoorbeeld besproken welke ondersteuning hij/zij nodig heeft en of onderzoek of begeleiding vanuit de vergoede dyslexiezorg of Unita passend zou kunnen zijn. Een anonieme consultatie kan direct worden aangevraagd via het mailadres van de Coördinatoren lezen en spelling: lees.spellingonderwijs@swvunita.nl.
Hulpvraag via Groeidocument (GD)
Een andere mogelijkheid is dat de school samen met ouders een Groeidocument (GD) voor een leerling aanmaakt en daarin een hulpvraag stelt. Zo kan Unita bijvoorbeeld gevraagd worden om mee te denken over wat de leerling nodig heeft op het gebied van lezen en/of spelling (onderwijsbehoeften) en of een onderzoek naar dyslexie of ondersteuning vanuit Unita passend zou kunnen zijn. Het Loket van Unita en/of de Coördinatoren lezen en spelling screenen vervolgens de hulpvraag met betrekking tot lees- en/of spellingmoeilijkheden. Zij maken de afweging of een Verkennende Consultatie (één of enkele gesprekken met school, ouders en trajectbegeleider, waarin de hulpvraag wordt verhelderd en afspraken worden gemaakt over het vervolg), een Handelingsgericht Onderzoek of een vorm van gerichte ondersteuning voor de leerling wordt toegekend. Zowel een Verkennende Consultatie als een Handelingsgericht onderzoek start altijd met een Multidisciplinair Overleg (MDO), waarin school, ouders en een trajectbegeleider vanuit Unita met elkaar bespreken wat er nodig is.
Als er aanwijzingen zijn voor een ernstige en hardnekkige achterstand op technisch lezen en/of spelling, wordt afgewogen of dyslexieonderzoek, ofwel onderzoek naar het ‘label’ dyslexie, wenselijk en noodzakelijk is.
Bij Unita werken we handelingsgericht. Dat betekent onder andere dat we ons altijd richten op de vraag wat de leerling op dit moment nodig heeft in zijn/haar leerproces (onderwijsbehoeften) en hoe leerkrachten en ouders daar het beste op kunnen afstemmen. We zijn voorzichtig met het toekennen van een ‘label’ zoals dyslexie, en doen dit alleen als dit noodzakelijk en in het belang van de leerling is. Een label is, net als een sticker, gemakkelijk geplakt, maar moeilijk te verwijderen. Samen met de betrokkenen zal dan ook worden afgewogen wat de voor- en nadelen zijn van een ‘label’ dyslexie voor deze leerling.
Het kan voorkomen dat de Coördinator lezen en spelling en/of de betrokken Trajectbegeleider tot de conclusie komt dat dyslexieonderzoek op dit moment (nog) niet passend is, ondanks dat een leerling na een periode van intensieve hulp nog steeds een significante achterstand heeft op lezen en/of spelling. Dit kan bijvoorbeeld het geval zijn bij jonge leerlingen, die een dyslexieverklaring nog niet nodig hebben voor het krijgen van passende ondersteuning op school. Wanneer aan het eind van de basisschoolperiode, ondanks intensieve extra ondersteuning, nog steeds sprake is van een ernstige achterstand, kan met het oog op de overstap naar het Voortgezet Onderwijs, alsnog overgegaan worden tot een dyslexieonderzoek. De mate waarin de lees- en spellingproblemen de leerling (zullen gaan) belemmeren in zijn didactische en/of sociaal-emotionele ontwikkeling is hierin een belangrijke overweging.
Wanneer besloten wordt dat een dyslexieonderzoek wel passend is (en niet voldaan wordt aan de criteria voor vergoede diagnostiek en behandeling vanuit de gemeente volgens PDDB 3.0), kan dit uitgevoerd worden door een orthopedagoog of psycholoog van Unita. Daarbij wordt gewerkt volgens de richtlijnen van de Brede Vakinhoudelijke Richtlijn Dyslexie (2021). Om voor dyslexieonderzoek bij Unita in aanmerking te komen, moet op school een ernstige achterstand worden gesignaleerd op het gebied van technisch lezen en/of spelling (op drie opeenvolgende hoofdmetingen E scores of V- (min) scores). Daarnaast is het noodzakelijk dat de leerling in de periode tussen deze hoofdmeetmomenten ondersteuning heeft gehad op ondersteuningsniveau 1, 2 en 3. Zodoende kan een uitspraak worden gedaan over de didactische resistentie, ofwel de hardnekkigheid van de lees- en/of spellingproblematiek. Behulpzame documenten bij het vormgeven van de ondersteuningsniveaus op het gebied van lezen en spelling op school, zijn deze Infographic , de Handreiking voor de invulling van ondersteuningsniveau 2, 3 en 4 en de Keuzehulp Effectieve Interventies. Het bieden van ondersteuningsniveau 1, 2 en 3 valt onder de basisondersteuning en de scholen zijn hier dan ook voor verantwoordelijk. Zodra bij een leerling een achterstand op technisch lezen en/of spelling geconstateerd wordt, start de school direct met het bieden van extra ondersteuning en gaat hiermee door gedurende welke vervolgstappen dan ook. Leerlingen met lees- en/of spellingproblemen hebben namelijk dezelfde aanpak en ondersteuning nodig als leerlingen met dyslexie. Hoe eerder deze ondersteuning geboden wordt, hoe beter.
Gerichte ondersteuning voor de leerling
Wanneer de leerling meer ondersteuning nodig heeft dan de basisschool kan bieden, kan Unita in sommige gevallen aanvullende ondersteuning voor de leerling bieden. Een voorwaarde hiervoor is dat de lees- en/of spellingmoeilijkheden onderdeel zijn van meervoudige, complexe problematiek en de school handelingsverlegen is.
- Arrangement Plus: voor extra ondersteuningsvragen die de basisondersteuning overstijgen en complex zijn. Lees meer..
- Taalgroep: voor leerlingen uit de groepen 5 en 6 (en soms groep 4) met ernstige lees- en/of spellingproblemen die zijn vastgelopen of dreigen vast te lopen in het reguliere onderwijsleerproces, ondanks extra interventie. Lees meer..
- Ambulatorium Lezen: individuele begeleiding voor leerlingen vanaf groep 4 met ernstige leesproblemen in combinatie met belemmerende factoren op andere gebieden. Lees meer..